top of page
Özge Şahintürk Açıkgöz

Pozitif Dilin Gücü

Yazar: ALICIA EATON

Çeviren: Özge Şahintürk Açıkgöz


Elimizde sihirli bir çubuk olsaydı ve onu bir kerede sallayarak çocuklardan istediğimiz şeyleri onlara yaptırabilseydik, hayat çok da kolay olmaz mıydı? Şu zamanlarda birçok ebeveyn çocukların anne - babalarının dediklerini anlamakta ve uygulamakta zorlandığını itiraf ediyor. Çocuk Davranışları ve Duygusal Sağlık Uzmanı –ve aynı zamanda bir anne olan- Alice Eaton ebeveynlerce pozitif dilin nasıl kurulacağı hakkında anne babalara bazı ipuçları veriyor…

Modern çağda bir ebeveyn olmak oldukça yorucu ve dahası ağır bir iştir. Çocuğumuzla duygusal çatışmaya girmeden yıldız grafiği ve ödül sistemi kullanılabilir. Fakat bunlar cazibelerini hemen kaybeder ve hiçbir katkısı yoktur, üstelik masraflıdır da. Çocuğa dediklerimizi yaptırabilmek için çocuk dilini önemsememiz gerekir, asıl can alıcı nokta da tam olarak burasıdır.

Nörolinguistik Programlama (NPL) açıdan ebeveynler cümlelerle oynayarak ve bazı kelimeleri tercih ederek hayatı hem onlar için hem de kendileri için daha kolay kılabilirler. Nörolinguistik Programlamanın Dilsel İkna ve Etkileme stratejilerini birçok zaman televizyon reklamcıları, satıcılar, emlakçılar ve politikacılar kullanır. Onlar hedef kitlesini bir yöne kitlemek için tek sırrın onları ikna etmek olduğunu bilirler ve çoğu zaman hedef kitle içinde olan biz de bunun farkına varamayız.


Düşünme ve konuşma edimini gerçekleştirdiğimiz vakitlerde beynimiz sürekli olarak soyut imgeler ve görseller üretir. Biz daha farkına varmadan bu imgeler ve görseller inanılmaz bir hızda zihnimizi harekete geçirir. Zihnimizde ortaya çıkan bu seslerin, tonların, imgelerin farkına varmamızın nedeni önemlidir çünkü vücudumuz ekseriyetle bu imgeleri ve görselleri bir emir, direktif ve yapılacak bir sonraki eylem olarak algılar.

Aklımızda “yapma, sakın, hayır, asla ve yasak” gibi olumsuz kelimelerin görsel bir karşılığı olmadığı için yalnızca kalan kelimelerle zihnimizde görsel üretiriz. Ne yazık ki, bu kalan kelimeler sıklıkla olmasını istemediğimiz şeyleri kapsamaktadır. Zihnimizdeki imgeler de “dokunmak” ve “vazo” gibi seslerden yada göstergelerden oluşur. Otomatik pilota geçmiş bir çocuk zihninde de tekrar edilen bu kelimeleri yaşamda tecrübe etmekten başka bir seçeneği yoktur: ve vazoya dokunulur.

Böyle bir olaydan sonra ebeveynlerin “Sağır mısın?”, “sana kaç kere onu yapmamanı söyledim?” Veya daha da kötüsü “Aptal mısın?” şeklinde söylenmelerini duymak nadir bir durum değildir. O halde şimdi biliyorsunuz. Bunlardan hiç biri değil. Bu aynı zamanda çocuğunuza yaklaşan bir sınav için “endişelenme” yada okula giderken “kitabını yanına almayı unutma” şeklinde hatırlatmanın hiç de iyi bir fikir olmamasının nedeni budur.


“Word that Works-How to Get Kids To Do Almost Anything" kitabında, kelimelerin davranışlarımız üzerinde nasıl ve neden böyle bir etkisi olduğunu açıklıyorum. Ebeveynlerin kesinlikle kullanmaması gereken bazı kelimeler vardır - çünkü işe yaramazlar!

Konu ister yemek seçme üzerine veya abur cubur krizi ile ilgili olsun, ister köpekler örümcekler böcekler, okula gitme veya sınavlar ile ilgili bir endişe veya korku olsun; isterse tırnak yeme veya parmak emme gibi kötü alışkanlıklar, güven eksikliği veya utangaçlık olsun, Alicia ebeveynlerin ne söyleyip ne söylememeleri gerektiğini kolayca öğrenebileceklerine inanıyor.



Pozitif Dil İçin 10 İpucu


1. Ne istemedğini değil ne istediğini söyle

Birçoğumuz hızlı bir şekilde azarlamaya dönüşen olumsuz bir konuşma döngüsünde sıkışıp kalıyoruz:


• Odanı dağınık bırakma!

• Ayakkabılarını etrafta bırakmak zorunda mısın?

• Kaç kez sana kız kardeşini itmemeni söyledim?

• Bu kadar miskin olmak zorunda mısın? Geç kalacağız!

• Sabah okula gitmeden önce kitaplarınızı almayı unutmayın!

Sonra, çocuklarımız istediklerini yapmadığında şaşırırız. Çünkü onlar zihin okuyucuları değiller ve olumsuz ifadelerinizi olumlu bir şekile dönüştüremedikleri için doğal olarak duydukları kelimelere cevap verirler. Aşağıdaki örnekleri yukarıdaki örneklerle karşılaştırın.


• Odayı düzenli bırakalım ve oyuncakları kutuya koyalım.

• Ayakkabılar merdivenlerin altındaki dolaba aittir.

• Lütfen kız kardeşini yalnız bırak; o şu an oturmayı ve okumayı tercih ediyor.

• Biraz hızlı hareket edelim ve yetişip yetişemeyeceğimizi görelim.

•Sabah okulma gitmeden önce kitaplarınızı almanız gerektiğini hatırlatmak istedim


2. Seçim yanılsaması yaratın


"Çabuk ol ve okul için giyin" bu çocuğunuzu teşvik etmezse, "Seçim Yanılsaması" nı sunarak onları doğru yöne itebilirsiniz:


Bu sabah hangi tişörtü giyeceksin? Mavi olan mı yoksa çizgili desenli mi?”

“Önce hangisini koyacaksın? Pantolon mu yoksa tişört mü?”

Bugün veya yarın okul projeniz üzerinde çalışmak ister misiniz?

Okul çantanı akşam yemeğinden önce veya sonra düzenlemek ister misiniz?

Önce brokoli veya havucu tatmak ister misiniz?

Bu, küçük çocuklarda iyi çalışır, ancak bazen biraz daha büyükler ve gençler için biraz fazla açık olabilir bu yüzden bu tekniği biraz daha sofistike bir şekilde kullanmak en iyisidir, şöyle ki:

Şu anda ödevinizi yapmanıza engel olan üç şey olduğunu görebiliyorum :açsın ve atıştırmalık lazım; kalemini kaybettin ve bir yedek bulmak zorundasın ve bu gece hangi soruların çözüleceğini sormak için bir arkadaşına telefon etmelisin.

İlk önce bu üç şeyden hangisini yapacaksınız? Ve bir sonraki adım hangisi olacak?


3. Varsayımları Kullan


"-e zaman" kelimesi en hipnotik kelimelerden biri olarak adlandırsak yanlış olmaz. Aşağıdaki örnekler bir şeyin yapılacağını nazikçe ima eder.

Odanızı düzenlediğiniz zaman yemek yiyeceğiz.

Matematik ödevinizi bitirdiğinizde parka gideceğiz.

Üniformanızı giydiğinizde kahvaltı için aşağıya ineceğiz.

Bu teknikte daha iyi hale geldikçe, birkaç varsayımı bir cümleye sığdırabilirsiniz.

Ödevinizi bitirdiğinizde, benzer problemleri çözmenin ne kadar kolay olacağını hemen fark edeceksiniz.


4. Cümlelerinizi Önden Pekiştirmek


Cümlelerinizi "düşün", "dinle" veya "dur" gibi ifadelerle önden pekiştirdiğimizde, çocuğunuza şunları yapması için güçlü bir öneri gönderir:

"Bir düşünün. Buna farklı bakmak daha iyi değil mi?"

"Dinle, işte bundan sonra yapılması gerektiğini düşünüyorum ..."

"Dinleyin, paltolarımızı çabucak giymeliyiz yoksa otobüsü kaçıracağız."

"Durun ve…. Nasıl olabileceğini hayal edin…"

"Bir duralım… ve hadi daha iyi hale getirmek için ne yapmamız gerektiğini düşünelim."


5. Daha Sonra Değil, Öncesinde Teşekkür Edin


Bizim için bir şeyler yaptıktan sonra teşekkür etmeye alışkınız, ya yapılmadan önce teşekkür etmeye ne dersiniz? Bu genellikle çok iyi çalışır çünkü çocuklar doğal olarak insanları, özellikle de ebeveynlerini memnun etmek ister.

Bu yüzden bir dahaki sefere çocuğunuzdan ellerini yıkamasını, masaya gelmesini veya TV'yi kapatmasını istediğinizde, “teşekkür ederim, bu gerçekten faydalı” gibi bir cümleyi peşinden söyleyin. İsteğinizi görmezden gelecek bir çocuğa yanlış adım atmanın harika bir yoludur - bir kez teşekkür edildikten sonra görevi yerine getirmek zorunda kalırlar. Birkez teşekkür edildikten sonra çocuğunuz talebiniz görmezden gelemeyecek, görevi yerine getirmeyi yükümlü hissedecektir.


6. Sebep Gösterin


Çocuklara nedenleri hakkında bir fikir verilirse, söylenenleri yapma olasılıkları daha yüksektir. Bu, isteğiniz için bir neden belirttiğinizde, uyum sağlama olasılıklarının daha yüksek olduğunu gösteren çok sayıda çalışma tarafından desteklenmiştir. Örneğin:


“Sesimizi alçaltalım ve biraz daha sessiz olmaya başlayalım çünkü ne yapacağımıza daha sonra karar vermeliyiz ve iyi fikirleri düşünmek daha kolay olacaktır.”

“Alışverişi arabadan taşımama yardım edebilir misin, çünkü onları tek seferde taşıyabileceğimden çok fazla çanta var.”


7. Olumsuzluklar Hakkında Olumlu Bir Hava Koyun


Bazı çocuklar şikayet etme alışkanlığına sıkışırlar ve rahatsız edici davranışta bulunabilirler, değil mi? İfadeyi olumlu bir dönüşle yansıtarak veya geri döndürerek çocuğunuzun çözüm arama alışkanlığına girmesine yardımcı olabilirsiniz. Çocuğunuz şikayet ettiğinde:

“Çok sıcak”

-Daha serin hissetmek istediğini anlıyorum. bir pencere açmak ya da ceketinizi çıkarmak seni daha iyi hissetmeni sağlayacaktır

“Odamı paylaşmaktan nefret ediyrum”

-Peki, kendine biraz yer açmak ister misin? Odanı paylaşarakta kendi alanını yaratabilirsin.

“Odamın kız kardeşimin oyuncakları ile dağılmasını istemiyorum”

-Tamam, yani kız kardeşinin oyuncaklarını düzenlemesini mi istiyorsun?"


8. Yönlendirici Sorular Sorun


Bu dil modelini kullanarak 'çözüm arama' temasına devam edebilirsiniz.

Kötü geçen bir sınavından sonra– “ Daha fazla bir şeyler yapman gerektiğinin farkında mısın?”

“Anladım, yeni bir şeyler yediğin zaman evde yediğimiz sebzeleri sevmediğiniz sonucuna vardın mı?”

Bazı değişiklikler yapmak istediği zaman - “Benimle bu konu hakkında konuşur musun?”

Bana bu yılki matematik öğretmeninden ne kadar nefret ettiğinden bahsettiği zaman -“Öyleyse okula geri döndüğünde yenisini dört gözle beklemeye başlayabilir misin?”


9. Çocuğunuzun YAPILAMAZ Kelimesini Kullanmasını Engelleyin


"Yapılamaz" sözcüğü konuşmalarımızda çok sık kullanılır ve bunu başarma olasılığını ortadan kaldırır. Çocuğunuzu bu alışkanlıktan çıkarmak için, bir şeylerin değişebileceğini ve gerçekten yapılabildiğini vurgulayın. Çocuğunuz her zaman değişiyor, bu da bir şey yapamamanın sadece geçici olduğu anlamına geliyor.

Çocuğunuz “Matematik yapamam!” dediği zaman ona " Bu özel sorular için henüz bir yol bulamadın" şeklinde değiştirin.

Çocuğunuzun “YAPAMADIKLARINDAN” ziyade neler “YAPABİLECEĞİ” hakkında konuşmak için odağı değiştirin:

Çarpma alıştırmalarını tamamladınız ve henüz bölme işlemini yapmanın bir yolunu bulamadınız. “Unutma, işler değişir. Her zaman değişiyoruz ve bölme yapmayı öğrenmek yavaş yavaş değişecek şeylerden sadece birkaçıdır.

Bu, çocuğunuzun kapalı tutumunu daha açık bir şekilde değişimine katkı sağlayacaktır.


10. Değişim Önerin


“Olmak” kelimesini kullanarak sorunların sadece geçici olduğu fikrini pekiştirmek mümkündür. İlerlemeyi, yön değişikliğini ve her şeyin yolunda gittiğini gösterir:


“Bu konuda gün geçtikçe daha fazla rahatlıyorsun…”

“Haftalar geçtikçe daha iyi bir yüzücü oluyorsun.”


Değişimin gerçekleştiğini gösteren diğer kelimeler:

"Giderek daha başarılı olduğunu fark etmeye başladığında, daha iyi hissedeceksin."

“Yatak odanı düzenleme şeklinizi değiştirmeye başladığınızda, farkını hemen göreceksiniz.”

Bu hataları yapmayı durdurduğun zaman, ne kadar daha fazla ve daha doğru yanıtı almayı başlarabildiğine şaşıracaksınız.

Yüzünüzdeki rahat gülümsemeye bakarak bir dönüşümün gerçekleştiğini görebiliyorum.



Çeviri Kaynağı





323 görüntüleme0 yorum

Son Yazılar

Hepsini Gör

Comments


bottom of page